کوه قاسیون
قبل از آن که شهر دمشق ساخته شود، مردم بر دامنه کوه قاسیون که امروز به صالحیه معروف است، زندگى مى‌کردند و سالها بر همین منوال مى‌گذشت تا این که به دنبال افزایش جمعیت خود، به بناى شهر دمشق پرداختند؛ بنابراین آثارى که در دامنه این کوه قرار دارد گاهى از آثار داخل شهر دمشق قدمت بیشترى دارد. این کوه نزد مردم دمشق از تقدس خاصى برخوردار است زیرا شاهد حضور انبیاء الهى بوده و حتى بعضى از آنان را در دامن خود مدفون ساخته است.
موقعیت جغرافیایی
کوه قاسیون از سمت مغرب به سلسله جبال لبنان و از شمال و شرق به سلسله جبال قلمون و منطقه حمص متصل است. شهر دمشق از سمت شمال در دامنه آن قرار گرفته و در حقیقت، این کوه در جنوب آن واقع شده است. اکنون قاسیون به علت گسترش شهر جزو دمشق است و هیچ فاصله‌اى بین شهر و کوه نیست.
صالحیه یعنى محله‌اى که در دامنه کوه قاسیون قرار گرفته بسیار بزرگ و شاید به اندازه نیمى از دمشق قدیم است که اکثر خانه‌هاى آن در دامنه کوه واقع شده و گاهى تا نزدیکى قله آن نیز مى‌رسد. اشتهار این منطقه به صالحیه از قرن ششم هجرى و به خاطر سکونت «خاندان بنى قدامه» در آن بوده است.
فضیلت کوه قاسیون
روایاتى در فضل این کوه نقل شده است از جمله این که: ابوقتاده گوید: «منظور از تین در قرآن کریم (وَالتِّینِ وَالزَّیتُونِ) کوه دمشق (قاسیون) است.
گویند: در پایین این کوه، آدم ابوالبشر سکونت داشته و در بالاى آن قابیل برادرش هابیل را کشته، در شرق آن (در منطقه برزه) حضرت ابراهیم علیه السلام به دنیا آمده، در سمت غرب آن حضرت مسیح و مادرش مریم پناه گرفته‌اند و ام حنه، مادر مریم در دامنه آن ساکن بوده است.
از پیامبر صلى الله علیه و آله روایت شده که بر این کوه، حضرت ابراهیم علیه السلام، حضرت لوط علیه السلام، حضرت موسى علیه السلام، حضرت عیسى علیه السلام و حضرت ایوب نبى علیه السلام نماز گزارده‌اند؛ لذا از دعا در کنار آن غافل نشوید. همچنین آن حضرت فرموده‌اند: در دمشق کوهى است که در پایین آن ابى‌ابراهیم متولد شده است.
گویند خداوند بر کوه قاسیون وحى کرد که سایه و برکت خود را بر بیت المقدس گسترده بدار. در این کوه چهل پیامبر یا چهل تن از اولیاء خدا به غارى پناه برده و در آنجا وفات یافته‌اند که امروزه به «الاربعین» معروف است.
آثار تاریخى قاسیون (صالحیه)
- مغارة الدّم
- مغارة الجوع (الاربعین)
- غار منسوب به اصحاب کهف
- جامع و مقبره محیى‌الدین ابن عربى (۵۶۰-۶۳۸ ق)
- تکیه سلیمیه
- بیمارستان قیمریه
پانویس
منابع
- اصغر قائدان، اماکن زیارتى سیاحتى سوریه، نشر مشعر، تهران، ۱۳۸۷، ص۱۴۳ تا ۱۵۰.